Batu Penyabung - Teraslampung.com

Bagikan/Suka/Tweet:

Asarpin Aslami

Way (Sungai) Semaka di Kabupaten Tanggamus (ilustrasi)

TIAP sanak perai sekula, mak lupa lapah-lapah di Ajan. Marwan
ngurau midor-midor di Ajan ngeliak batu penyabung. Waktu sikam rua Marwan
basani balin, wat sai nanya jama nyak.

“Haga mit dipa, Win?” tanyani.

“Mit batu penyabung,” timbalku.

“Api haga guai? Haga nyabung manuk
kodo?”

“Mawat, haga mamédoran raiya,” timbalku.

Marwan rik nyak lapahlah mit Ajan, cakak
teba mit teba netai hilian Way Ngarip. Waktu ngeliak way balak, Marwan terok
becong haga mandi, kidang lapahan sikam ruwa mit di batu penyabung lagi beni, mula
sikam rua mak sampai mandi.

Ki ngangonko hati terok becong haga
mandi. Wat bandungan sai ampai jadi, helau bacong rang mandi. Wai balak radu
gegoh kulam. Rilau. Di huluni wai kibau-kibau mandi. Kapar-kapar bekas banjér
lamon radu disani kejauhan jama bebai-bebai sai risok tandang midang nyepok
gugus paku di pénggér wai. Putit-putit luar jak guha. Tahi-tahini babui lagi
basoh. Renglaya haga mit Ajan limuk ulihni jukuk. Mak pernah titetak.

Datas teba wat bakas bukusi. Nyacar wayit
sai cakak lambung kupi. Kumbang durian handak bujatui-jatui dunggak pampang.
Bulung-bulung punti hujau ninggam hilian wai. Sikam rua Marwan singgah di
anjung haga nunggai sai kabuwak darak. Ulih ya sina sai pandai warahan Batu
Penyabung. Datuk Kemal gelarni. Umurni radu walungampuluh tahun kidang pagun
kuat mit darak nanjak teba cakak teba.

Way Ngarip dihimbakko iwa-iwa lacau.
Unggal dibi sanak-sanak Siring Betik masang tajur. Ragah-ragah masang bubu.
Marwan tehabu dunggak teba, dibah batang jering.

“Tehabu pai wui”, hani, “jo hengas payah
nyampai.”

Sikam ruwa tehabu pénggér renglaya. Ajan
mak jaoh lagi. Pisan lupak Way Ngarip lagi sampai di wai panas. Dunggakni wai
panas wat batu balak halom kelubang-lubang. Lamon jamma ngegelarkoni batu
balai. Ulih balakni gegoh balai rang ngelokko pari.

Tengah rani wewah hindam. Cakak teba
nanjak teba mak pira ga panas ulih matarani mak nyiar. Di hulu Way Ngarip kelom
injuk haga labung. Marwan ngajak terus nyin geluk sampai. Bebai-bebai buiringan
nyuhun papan. Bebai upahan manol kayu jak darak Ajan haga tulangkon di pekon
Siring Betik.

“Tehabu pai Nan,”
haku nagu minan-minan teliyu nyuncun papan.

“Terus raiya, kanah keburu labung bacak
sassakni”, timbalni.

“Kuti rua Marwa nno haga mit dipa, awas
kelabungan di renglaya”, timbal si minan.“Haga mit Batu Penyabung”, timbal Marwan.“Api munih rukut mid Batu Penyabung. Haga
buguru kodo?”

“Ah Minan, pandai gaoh urusan meranai”,
timbalku.

Bebai ramik sina laju turun mamulangan.
Marwan ngajak lapah. Serbok lagi sampai batu Penyabung, hani.

“Wan, Wan”, haku, “udi wat manggus
mesak datas batangni. Lapah kita rua ngakukni?”

“Alah, manggus-manggus api, bacak
tigelukko lapah, udi rani radu haga labung balak datas di,” timbal Marwan.

Batu Penyabung radu keliak’an. Wai panas
sekakejungni di huluni Way Ngarip merunggak-merunggak ngeluarkon hawa busuk
gegoh tahlui busuk. Cukut kerasa panas netai hilian wai mamunggak’an. Marwan
ngayun begeluk. Datas kayu unggak tebing lamon kera-kera pujantui nganik buahni
rubing. Matani ngejok-ngejok injuk haga cerabus.

“Din, hinji sai gelarni Batu Penyabung
so,” hani Marwan ngejelasko.

“Penyanako tupah manuk do, bang kirani
tupah jukung”, timbalku.

“Cuba liak pai jak gelérni, jo wat
tupah karau-karauni manuk,” urau Marwan.

Nyak lapah mid pénggér ngeliak sai ditunjukkon
Marwan.

“Wan, acak injuk haga labung. Dipa haga
rang simbin ki labung? Dija injukni mak ngedok anjung.”

“Api kerabaian labung. Bacak bangikni,
indang mehiyos.”

“Wui, wai balak jo dapok banjér ki labung
balik di hulu. Lapah kita rua nyepok rang tehabu pai, cakak jak wai ji kanah
barak ngedadang munih tehanyut kita rua dusung wai. Bangik ki mati, rappa ki
hurik mak serba dumat; patoh cukut patoh culuk, tiap rani mak siang jak
apai.”

Marwan nurut. Culukni begantung di
wayitni tali netai tebingni wai. Nyak nutuk, radu haga kepelését, untung mak
cambus di sumur wai panas. Sampai di atas tebing, sikam rua Marwan tehabu. Mak
beni jak isan Marwan nyeritako riwayatni Batu Penyabung.

***

Mula tigelari batu penyabung, nurut
ceritani jamma tuha, di jaman tumbai résok rangni tian nyabung manuk. Rupani
radu kerésok’an jamma ngadu manuk disan, penungguni Keramat Pekon Balak marah.
Luarlah sai tatuhani Keramat Pekon Balak nyumpahi tian sai résok nyabung manuk
disan jadi batu balak.

Jak isanlah mula wat gelarni batu
penyabung sai rangni sanak-sanak kak perai sekula mamédoran. Malah wat munih
muli-meranai sai ratong haga ngilu geluk ngena judu. Ragah-ragah sai demon
bujudi, ratong mit batu penyabung rappa carani nyin tiap main
menang.

Ki tiliak jak redik, batu penyabung henno
tuppahni gegoh manuk beruga laga. Wat gambar jamma lagi nyancan manuk. Wat
munih gambar manuk hambor. Wat munih gambarni jamma dikeroyok manuk sambil
tegar.

Sanak-sanak sai ngeredik’i batu penyabung
henno mak lupa ngepikko duit di atas batu penyabung. Hani Marwan, sapa sai jak
teliyu mit batu penyabung, dang lupa ngepikko duit ki mak kumbang di lambungni.
Ki mawat kanah sai tatuhani Keramat Pekon Balak marah. Nurutko ceritani jamma
tuha, ki teliyu di batu penyabung dang sampai mak ngepikko duit ki mak kumbang
nyin lapah ram dang diganggu tian.

Waktu nyak naya lawan Marwan, acak batu
penyabungni sai wat di disan kak sai. Sedangko nurutko cerita sai nyabung manuk
di Ajan dinana lamon. Hani Marwan, rombongan sai résok nyabung manuk dija
disumpahi sai tatuhani Pekon Balak ditangkupkoni jadi sai. Mula watni batuni
kak sai.

“Api guai kuti rua disan?” bakas tuha
teliyu nanya.

“Mawat, jak darak haga mulang.”

“Jinna kuti rua kutinuk di Batu
Penyabung. Api jak guai? Jak bukakilu indang kaya kodo?”

“Ah, tamong. Sikam rua jinna jak
mamédoran di bandungan, tilaju cakak mit Batu Penyabung.”

“Raiya. Lapah nyak mena yu.”

“Payu,” timbal Marwan.

Pandai gaoh Tamong sina jak kelapahann
sikam rua mit Batu Penyabung.

Cawa Lampung

balin
(ganti)

cakak
(naik)

haga
(mau)

lapah (jalan)